Đã qua cái thời người dân đổ xô đi trồng thanh hao. Năm 2008, khi thanh hao rớt giá thê thảm, nhiều hộ dân các xã Cao Xá, Bản Nguyên, Thạch Sơn, Vĩnh Lại…đã mạnh dạn phá bỏ, cải tạo lại ruộng vườn để chuyển đổi sang trồng chuối.
Giờ đây, dọc tuyến đê từ xã Cao Xá đến Bản Nguyên, Kinh Kệ của huyện Lâm Thao. Đâu đâu người ta cũng thấy chuối. Chuối được trồng tập trung với diện tích lớn hàng chục hecta. Chỉ cần 1 ha, khoảng 1.500 gốc chuối, một gia đình đã thu lãi bình quân 20 triệu đồng mỗi năm. Cây chuối giờ đây không chỉ góp phần cải thiện đời sống mà còn giúp các gia đình vươn lên thoát nghèo.
Đứng trên đê phóng tầm mắt ra xa, chỉ thấy ngặt một màu xanh của chuối. Chuối hợp với đất bãi, lên ngút ngát. Do hình thành được vùng trồng chuối tập trung nên tại Lâm Thao đã xuất hiện các đại lý cung ứng giống và chuyên thu mua chuối quả để xuất khẩu sang Trung Quốc hoặc tiêu thụ ở thị trường trong nước. Anh Cao Văn Tường (khu 8- xã Bản Nguyên), chủ đại lý thu mua chuối quả cho biết: Giá chuối quả hiện nay khoảng 18 đến 20 nghìn đồng/nải (tức 5-6 nghìn đồng/kg). Những hộ có diện tích chuối lớn đến vài hecta, chủ các đại lý thường làm hợp đồng để cam kết về giá và bảo đảm thị trường. Đến cữ thu hoạch, đại lý bao tiêu toàn bộ, từ việc ngả chuối tại vườn đến vận chuyển và mang đi tiêu thụ.
Với trang trại chuối tổng diện tích 15ha tại xá Cao Xá ông Vinh- Công ty TNHH Bảo Ngọc là một trong những người “phất lên” nhờ chuối. Đưa tôi đi thăm “gia tài” của mình, ông Vinh giới thiệu: 15ha được chúng tôi phân lô để trồng 3 giống chuối: Goòng, Ngự và Tiêu Hồng, trong đó tập trung vào 2 loại chính là Tiêu Hồng và Goòng. Riêng chuối Ngự (giống chuối để tiến vua xưa kia -PV), chúng tôi mua cây giống từ làng Đại Hoàng- Nam Định, đã trồng thử nghiệm 0,5ha. Thu hoạch lứa đầu, năng suất khá tốt, đại lý đã thu mua với giá 80-100 nghìn đồng/buồng. Vào hè, chuối Goòng lên ngôi hơn so với chuối Tiêu Hồng do hình thức đẹp, dễ bảo quản khi vận chuyển, bán giá 160- 170 nghìn đồng/buồng. Cây chuối Goòng còn có lợi thế cứng cây, ít gãy đổ, chịu ngập nước nên được người dân đất bãi ưa trồng.
Là chủ đại lý thu mua chuối từ Đan Thượng- Hà Nội lên nhập hàng, anh Nguyễn Văn Ngoãn khẳng định: Sau 4 năm thu mua chuối ở các tỉnh, chúng tôi lựa chọn Cao Xá và Vĩnh Lại (Lâm Thao) làm vùng cung cấp chuối thương phẩm bởi chuối trồng ở đây buồng to, quả đều, không bị đốm. Cứ 2-3 ngày, chúng tôi lại ngả chuối và chuyển đi, chỉ riêng trang trại chuối của ông Vinh đã được khoảng 2 tấn/chuyến.
Cây chuối từ khi lên mầm đến khi cho thu hoạch có thời gian sinh trưởng trên 1năm. Chuối từ lúc trổ buồng đến thu hoạch khoảng 3-3,5 tháng. Theo anh Đào Quang Hùng- cán bộ kỹ thuật Công ty TNHH Bảo Ngọc thì đầu tháng 2 âm lịch các hộ đào hom, đặt chuối. Chọn cây chuối con có 4-5 lá, cao chừng 1m. Khi chuối trổ buồng, phải tỉa bớt quả đọn, nải cuối, thường gọi là vệ sinh buồng. Chỉ để lại từ 7-9 nải để cây dễ dàng dưỡng quả. Cây chuối Tiêu Hồng hay gãy đổ nên sau khi ra buồng gần 1 tháng là phải chằng chống, nhất là vào mùa mưa bão.
Diện tích chuối ở huyện Lâm Thao tiếp tục được người dân nhân rộng, tập trung vào chuối Tiêu Hồng và chuối Goòng. Vấn đề người nông dân băn khoăn ở đây chính là việc bao tiêu đầu ra cho sản phẩm và tìm thị trường tiêu thụ ổn định. Hiện nay, chỉ gần chục hộ có diện tích chuối lớn từ 1ha trở lên, còn lại, các gia đình vẫn theo quy mô nhỏ lẻ, thiếu tập trung. Để đảm bảo việc làm, thu nhập cho người lao động và phát triển sản xuất, đa số các gia đình đều phải tự tìm mối ký hợp đồng. Do đó phải phụ thuộc vào thương lái và dễ bị ép giá. Bởi vậy, UBND huyện Lâm Thao cần sớm có quy hoạch vùng sản xuất chuối tập trung, lựa chọn được các đại lý thu mua sản phẩm uy tín và tìm kiếm thị trường ổn định để người nông dân yên tâm sản xuất.
Cứ 2-3 ngày các thương lái từ Hà Nội lại lên mua chuối tại Lâm Thao với giá 20 nghìn đồng/ nải.
Giá trị y học của cây chuối
Gần đây, các nhà dinh dưỡng học của nhiều nước đã nghiên cứu và chứng minh chuối rốt cục có tác dụng như thế nào và vì sao chuối còn trở thành loại quả số một trên thế giới dành cho các vận động viên. Tác dụng của nó có thể gói gọn trong một câu: “Mỗi ngày một quả chuối, bạn sẽ tránh xa được bệnh tật”.
Chứng táo bón
Chuối có thể chữa táo bón bởi trong chuối có rất nhiều chất xơ, có tác dụng kích thích sự nhu động của dạ dày, đặc biệt là đối với người lớn tuổi.
Trúng gió và cao huyết áp
Chuối có chứa hàm lượng lớn kali, nhưng lại có tỷ lệ muối tương đối thấp, hơn nữa còn có tác dụng khống chể sự căng phồng của mạnh máu, do đó là loại thực phẩm tốt nhất để làm giảm huyết áp và phòng ngừa trúng gió. Các nhà khoa học của Mỹ đã chứng minh: Nếu mỗi ngày ăn hai quả chuối liên tục trong vòng một tuần, có thể làm huyết áp giảm 10%; nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nếu ăn chuối thường xuyên, tỷ lệ người bị chết do trúng gió sẽ giảm 40%.
Khả năng miễn dịch thấp
Do chuối có chứa hàm lượng lớn vitamin, có tác dụng chống oxy hóa rất mạnh, vì thế giúp tăng cường khả năng miễn dịch trong cơ thể, đặc biệt là trong mùa đông dễ cảm lạnh. Mỗi ngày ăn một quả chuối có thể làm tăng khả năng miễn dịch của bạn.
Trạng thái tâm lý không tốt
Các nhà khoa học cho rằng, chuối là loại thực phẩm phù hợp nhất với tiêu chuẩn dinh dưỡng, bởi ngoài hàm lượng dinh dưỡng lớn, nó còn có tác dụng giải tỏa stress và đem lại tâm lý vui vẻ. Chuối có chứa axit pentotenic, là “nguyên tố kích thích sự vui vẻ”, nó có tác dụng làm giảm áp lực tâm lý, giải tỏa căng thẳng, trầm uất, và làm tăng khả năng tập trung. Không những thể, ăn một quả chuối trước khi đi ngủ sẽ khiến bạn có giấc ngủ ngon hơn.
Thiếu máu
Đây là căn bệnh thường hay gặp ở các bạn nữ, và chuối có thể giải quyết vấn đề này. Các nhà khoa học cho biết, chuối có chứa hàm lượng sắt rất cao, hơn nữa còn chứa những chất có trong củ cà rốt, vì thế có tác dụng kích thích sự sản sinh của hồng cầu trong máu.
Nóng dạ dày
Chuối có khả năng bảo vệ niêm mạc dạ dày, làm giảm lượng axit dạ dày tiết ra, vì thế những người dạ dày không tốt nên ăn chuối, Tuy nhiên chuối có tính hàn, vì thế cũng không nên ăn quá nhiều.
Bệnh về da
Trong chuối có hàm lượng vitamin A phong phú, có tác dụng duy trì và bảo vệ làn da khỏe mạnh, hơn nữa còn có thể khiến làn da căng mịn. Đặc biệt, chuối còn có tác dụng làm giảm đau và chữa viêm loét khi đắp lên bề mặt da.
Tuy nhiên, chuối tuy tốt nhưng cũng không nên lạm dụng, bạn chỉ nên ăn 1-2 quả chuối mỗi ngày. Đặc biệt chuối có chứa lượng đường và kali lớn, vì thế những người bị bệnh tiểu đường và những người bị bệnh thận không nên ăn chuối.Chuối chứa nhiều sinh tố như A, B1, B2, B6, B12, C, D, E và khoáng tố như magnê, vôi, kali, sắt, phosphor, fluor và iốt. Những cây này có gốc từ vùng nhiệt đới ở Đông Nam Á và Úc. Ngày nay, chuối được trồng khấp ở vùng nhiệt đới ít nhất 107 quốc gia.
Các thầy thuốc châu Âu khuyên người dân nên ăn mỗi ngày một trái chuối để đủ sức kháng bệnh trong suốt mùa đông khắc nghiệt, thay vì hoa quả đặc sản của xứ họ, như táo, nho…
Trước hết, chuối không thừa chất béo nên khi ăn không làm tăng mỡ trong máu. Vì thế, chuối là món ăn bỏ túi cho người sợ tăng cân nhưng không tránh được cảm giác đói bụng. Kế đến, chuối chứa rất ít muối nên rất thích hợp cho người bệnh tim mạch.
Ngoài ra, nhờ tỷ lệ hợp lý giữa magnê và canxi mà chuối có khả năng điều hoà quy trình dẫn truyền thần kinh của cơ tim. Người hay hồi hộp vì quá nhạy cảm nên thử dùng trái chuối trước khi chọn một loại thuốc mạnh nào đó.
Hơn thế nữa, chuối giúp ổn định các hằng số sinh học trong cơ thể và qua đó tạo điều kiện thuận lợi để hệ biến dưỡng hoạt động với hiệu quả tối ưu, đặc biệt ở người có pH máu không đúng độ kiềm do tiêu thụ quá nhiều thịt mỡ.
Một tin mừng cho các quý ông, chuối có khả năng hưng phấn chức năng sinh dục trong ý nghĩa toàn diện, có trước có sau. Theo nhiều nhà nghiên cứu, hoạt chất trong chuối không chỉ làm tăng hứng thú về “chuyện ấy”, mà còn thu ngắn thời gian trở lại “sàn đấu” của quý ông.
Trong các loài chuối, chuối hột (chuối chát) có hương vị kém hơn cả, nhưng lại được dùng làm thuốc phổ biến từ lâu trong y học cổ truyền và kinh nghiệm dân gian. Tất cả các bộ phận của cây chuối hột đều có tác dụng chữa bệnh tốt.
Củ chuối hột đem cạo bỏ vỏ ngoài, rửa sạch, cắt miếng, giã nát, ép lấy nước uống chữa cảm nóng, sốt cao, háo khát, mê sảng. Củ chuối hột phối hợp với tầm gửi cây dâu, rễ cỏ tranh, thài lài tía, mỗi thứ 12g, thái nhỏ, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm hai lần trong ngày, chữa ho ra máu; với củ sả, tầm gửi cây táo hoặc vỏ cây táo, mỗi thứ 4g, sao vàng, sắc uống chữa kiết lỵ ra máu.
Đồng bào Thái ở Tây Bắc lại dùng củ chuối hột sắc uống với củ chuối rừng và rễ cây móc, mỗi thứ 10-12g để làm thuốc an thai.
Thân chuối hột còn non, cắt đoạn, nướng chín rồi ép lấy nước, ngậm với ít muối chữa đau nhức răng. Lõi thân cây già thái và giã nát, vắt nước uống sẽ làm tiêu khát, phát hãn hoặc đắp để cầm máu.
Lá chuối hột phơi khô 10g, mốc cây cau 20g, tinh tre 20g. Tất cả đốt tồn tính, tán nhỏ, hòa với nước uống chữa băng huyết, nôn ra máu.
Hoa chuối hột thái nhỏ, luộc hoặc làm nộm ăn để tăng tiết sữa ở phụ nữ mới sinh con và chống táo bón ở người cao tuổi.
Quả chuối hột còn non, thái mỏng, trộn với các loại rau sống, ăn với nộm sứa, gỏi cá để giảm vị tanh và đề phòng tiêu chảy. Quả chuối xanh còn ở trên cây đem cắt đôi hứng lấy nhựa bôi chữa hắc lào hoặc đem quả phơi, sấy khô tán nhỏ, rây bột mịn, dùng uống hàng ngày chữa viêm loét dạ dày với kết quả tốt.
Để chữa sỏi bàng quang, lấy quả chuối hột xanh thái mỏng sấy khô, sao vàng, hạ thổ trong vài ngày, mỗi lần dùng 50-100g sắc với 400ml nước, uống làm 2 lần trong ngày vào lúc no. Có thể dùng dạng nước hãm như pha trà mà uống.
Quả chuối hột chín ăn vào lúc đói thấy ra giun.
Hạt chuối hột; 200g giã nát ngâm với rượu 40 độ (1.000ml) trong 10 ngày để càng lâu càng tốt, thỉnh thoảng lắc đều. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 15ml vào trước bữa ăn hay trước khi đi ngủ, có thể thêm đường cho dễ uống. Thuốc có tác dụng giảm đau, tiêu sưng, chữa đau lưng, chân tay nhức mỏi, thấp khớp.
Có người đã dùng hạt chuối hột để tống sỏi với kết quả rất tốt. Dùng hạt chuối hột rang giòn, giã nát, rây bột mịn. Mỗi ngày dùng 2 thìa canh bột cho vào ấm tích chế nước sôi pha trà uống. Trong thời gian uống thuốc thấy có chất lắng đục ở đáy dụng cụ đựng nước tiểu qua đêm. Uống liên tục trong 30 ngày, sỏi ra hết thành những viên nhỏ.
Vỏ quả chuối hột 40g, phơi khô, sao hơi vàng, tán bột; quế chi 4g; cam thảo 2g tán bột. Trộn đều hai bột, luyện với mật làm viên, uống 2-3 lần trong ngày với nước ấm chữa đau bụng kinh niên. Hoặc vỏ quả chuối hột, rễ gai tầm xọng, vỏ quả lựu, rễ tầm xuân, mỗi thứ 20g; búp ổi 10g, phơi khô, sắc uống chữa kiết lỵ.
Theo tài liệu nước ngoài, nước sắc thân và lá chuối hột có tác dụng lợi tiểu chữa phù thũng. Nước hãm củ chuối hột uống mát, tiêu khát, giải độc, kích thích tiêu hóa. Lá bắc (lá màu đỏ bao bọc buồng chuối) và hoa chuối hột sắc uống làm thuốc bổ, mát phổi, tiêu độc. Quả chuối hột có tác dụng chữa đái tháo đường, viêm thận, tăng huyết áp.