– Theo quy định của Đảng, pháp luật, công tác nội chính, tùy tình hình ở một thời kỳ, ở một địa phương thì cấp uỷ Đảng và các ban ngành có thể chỉ đạo đường lối. Đường lối thôi chứ anh không được cụ thể. Tức là phải xét xử cho nhanh, tiến hành nhanh, làm cho đúng, những người nào sai trái phải bỏ ra ngoài… Đó là xem xét chỉ đạo về mặt đường lối. Chứ không phải ép xử theo tội này, xử người này bao nhiêu năm, người này được, người kia mất… Nếu có như vậy, thì đó là can thiệp thô bạo vào tư pháp.
Tình trạng này nhiều năm đã được nêu ra, đã được khắc phục nhưng chưa được triệt để. Đó là tình trạng lạm dụng chức vụ, quyền hạn, vị trí lãnh đạo để có những chỉ đạo can thiệp vào các hoạt động điều tra, truy tố, xét xử. Theo quy định, pháp luật nghiêm cấm việc sử dụng quyền lực để can thiệp một cách trực tiếp vào điều tra, truy tố, xét xử. Bởi vì chuyện đó có thể dẫn đến sai lệch. Nếu anh có chức vụ mà anh can thiệp vào thì người ta sẽ nghĩ có cấp trên, người ta ngại người ta không làm được.
Trừ những trường hợp cán bộ điều tra, công tố viên, thẩm phán có bản lĩnh, còn có những trường hợp người ta phải nghe theo. Trong trường hợp này, nếu có văn bản, bút tích, thì xác định trách nhiệm rất dễ. Nhưng có những trường hợp chỉ đạo bằng miệng không văn bản, không bút tích, rất khó có thể xem xét trách nhiệm.
Tôi mong muốn những người làm công tác chuyên môn, nghiệp vụ làm đúng thẩm quyền, nhiệm vụ, quyền hạn và cần nâng cao bản lĩnh. Bản lĩnh là phải dũng cảm, bảo vệ công lý. Chúng ta có Nghị quyết 49 về cải cách tư pháp là phải thực thi công lý minh bạch, trong sạch, vì quyền công dân. Không được ép buộc phải điều tra theo hướng này, ép buộc viết cáo trạng theo hướng kia, ép buộc phải xử cho người này được, người kia thua. Những trường hợp này, Đảng và Nhà nước không bao giờ chấp nhận.
Xin cảm ơn ông!
Kỳ án tại Sóc Trăng được nhiều người liên tưởng với vụ án phân bón của Công ty cổ phần sản xuất và thương mại Thuận Phong tại Đồng Nai.
Theo đó, ngày 24/4/2015, Đoàn liên ngành 389 kiểm tra nhà xưởng sản xuất phân bón của Thuận Phong và phát hiện khối lượng lớn phân bón dạng nước đóng chai cùng hàng trăm kg nhãn mác nghi giả. Ngày 12/1/2016, Bộ Khoa học & Công nghệ có văn bản khẳng định số phân bón trên là giả. Tuy nhiên, ngày 15/4/2016, Công an Đồng Nai ra quyết định không khởi tố hình sự mà cho rằng chỉ ở mức độ xử lý hành chính. Ngày 12/6/2017 VKSND Đồng Nai ra quyết định huỷ bỏ quyết định không khởi tố hình sự trên.
Vụ án được điều tra lại nhưng đến nay vẫn chưa có tiến triển. Lý do cán bộ điều tra đã đến các tỉnh Long An, Trà Vinh, Đồng Tháp, Ninh Thuận, Bình Thuận và Đồng Nai làm việc, ghi nhận ý kiến của các hộ dân đã mua và sử dụng phân bón của Thuận Phong để xác định có hay không thiệt hại sau khi sử dụng phân bón của công ty này. Qua xác minh, 27 hộ dân cho rằng không có bất kỳ thiệt hại gì, do không có thiệt hại nên không đủ cơ sở xử lý hình sự.
Luật sư Nguyễn Đình Thuận, Đoàn LS TP HCM
“Nguyên tắc bất di bất dịch là toà án xét xử độc lập. Tuy nhiên người ta vẫn có khi nói về án chỉ đạo. Theo tôi, sự hoài nghi này là có chứ không phải không? Nhưng để chứng minh chỉ đạo rất khó vì thường chỉ đạo bằng miệng. Do đó, nếu xảy ra án oan sai, người phải chịu trách nhiệm là người đưa ra phán quyết cuối cùng.
Với vụ án này, hiện khi toà chưa tuyên thì trách nhiệm thuộc về VKS. Còn nếu toà tuyên mà có xảy ra oan sai thì chủ toạ sẽ chịu trách nhiệm, Chánh án sẽ liên đới. Hiện luật pháp đang áp dụng nguyên tắc ai làm cuối cùng người ấy chịu để họ có trách nhiệm với phán quyết của mình, tạo ra tư thế độc lập cho mỗi cơ quan tố tụng.
LS Đào Kim Lân, Đoàn LS TP HCM