Dừa xiêm dây là giống dừa lùn được trồng phổ biến ở Bến Tre, các tỉnh thuộc vùng ĐBSCL. Giống dừa này còn có tên gọi khác là dừa ẻo xanh, thuộc nhóm dừa lùn, sai trái.
Chiều cao của thân cây chỉ từ 1 – 1,5m, tán lá rộng khoảng 1,5m, tuổi thọ đạt từ 20 – 25 năm. Đây được xem là một trong những giống dừa cho hiệu quả kinh tế hơn cả, thời gian thu hoạch ngắn, sai nhiều quả, năng suất vượt trội.
Ưu điểm của cây dừa xiêm dây với các giống dừa thường:
Thân thấp, thuận tiện cho việc chăm sóc, thu hái.
Tán lá nhỏ, ít chiếm không gian vườn trồng. Diện tích canh tác dừa xiêm dây tăng lên khoảng 1,5 lần.
Tuy cho quả nhỏ nhưng lại sai rất nhiều quả, đều đặn, thời gian thu hoạch ngắn, quả ngọt nước nên hiệu quả kinh tế tăng gấp 2 lần giống dừa thường.
Dừa xiêm dây có nhiều ứng dụng thực tiễn:
Cơm dừa đem ép khô lấy dầu, làm bánh mứt, phụ phẩm chăn nuôi hoặc phân bón.
Xơ dừa: làm thảm, vật liệu cách âm, đem băm nhỏ làm đệm lót chuồng, giá thể trồng cây.
Dừa dây phù hợp trồng trên đất thịt cát pha có thành phần cơ giới nhẹ. Tầng mặt của đất có độ dày trên 1m, trong đó, không có tầng phèn hoặc tầng sinh phèn. Vùng đất trồng thoát nước tốt, không bị ngập úng quá lâu, có mương tiêu nước. Độ pH khoảng 5 – 6.
Duy trì từ 60 – 90%. Nếu độ ẩm dưới 60%, năng suất và chất lượng quả giảm, trái dừa bị rụng non.
Dừa dây phát triển tốt ở vùng có nhiều ánh sáng, tổng giờ chiếu sáng trung bình từ 2000 giờ/năm.
Giống dừa xiêm dây dễ lai tạp với các giống khác. Do đó trên cây chính, bà con ưu tiên chọn quả ở giữa buồng của cây mẹ tốt, sai nhiều trái, cơm dày.
Lựa chọn trái tròn, nặng vì trái tròn có tỉ lệ nảy mầm nhanh hơn, cây mập mạp, phát triển tốt. Chọn trái dừa có màu nâu đậm, không rám xanh, lắc nghe kêu róc rách, đã phát triển từ 11 – 13 tháng.
Trước khi đem ươm, ngâm dừa trong nước khoảng 2 tuần, nếu ngâm quá lâu tỉ lệ nảy mầm giảm.
Vạt một miếng có đường kính bằng quả cam từ vỏ dừa gần cuống, ngay trên mắt mềm để dừa dễ hút nước và nhanh ra mầm.
Chuẩn bị liếp ươm: đất cày sâu 15 – 20cm, lên liếp cao 15 – 20cm, rộng đủ để đạt 5 trái, dài 20 – 30m.
Đặt trái dừa lên liếp, cuống trái quay lên trên, lấp đất kín 2/3 . Trung bình ươm được 150.000 trái/ha.
Sau 8 – 10 tuần, từ quả dừa sẽ bắt đầu lú mầm. Các trái lú mầm thì chuyển sang liếp ươm cây con. Cũng lấp đất kín ⅔ trái.
Lúc này, loại bỏ trái dừa có mầm màu trắng, trái 2 – 3 tròi, mầm mọc cong queo hoặc sau 3 tháng không lú mầm.
Trường hợp mua giống cây dừa dây bên ngoài:
Bà con cần mua tại địa chỉ uy tín
Giống cây dừa xiêm dây trồng riêng trong quần thể giống của mình, không lẫn các giống khác để đảm bảo độ thuần chủng.
Chọn cây con có chiều cao trên 20cm, lá xanh tốt không bị sâu bệnh hay dị dạng.
Nên chọn cây có chu vi cổ thân to, lá phát triển, cuống lá ngắn rộng.
Giá cây giống dừa xiêm dây trong vườn ươm dao động từ 45.000 – 55.000 đồng/cây.
3. Thời vụ và mật độ trồng cây dừa xiêm dây
Nói chung cây dừa xiêm lùn trồng được quanh năm nếu bà con chủ động nước tưới tiêu. Nhưng nên trồng đầu mùa mưa, từ tháng 5 – 7 để tiết kiệm nước tưới tiêu, giúp cây con nhanh bén rễ, sinh trưởng tốt.
– Trồng quảng canh duy trì mật độ 7m x 7m.
Tiến hành xẻ mương, lên liếp trước, nên trồng một số hoa màu ngắn ngày như đậu, bắp, khoai, chuối, cây sụt soạt, câu đậu ma, cây so đũa, bình linh… để cải tạo thu hái hoa màu là làm giàu dinh dưỡng cho đất.
Có thể làm liếp đơn hoặc liếp đôi. Kiếp đơn có bề mặt rộng 4 – 5m chỉ trồng 1 hàng dừa ở chính giữa. Liếp đôi có bề mặt rộng 9 – 10m trồng được 2 hàng dừa. Trong đó, trồng thâm canh làm kiểu liếp đôi phổ biến hơn cả.
Cứ 2 liếp thì đào 1 mương thoát nước xen giữa.
Giữa liếp, đào hố trồng cây trước 3 tháng, kích thước 0.6m x 0.6m x 0.6m. Ở mỗi hố, bón 20 – 25kg phân chuồng ủ hoai mục + 1oog phân super lân + 200g kali sunfat. Lấp đất hố thành mô cao 10 – 20cm so với mặt đằng của liếp.
Lấy cây con ở vườn ươm thì dùng xẻng sắn, không dùng tay nhổ có thể làm cây con bị đứt ở đoạn nối cây con với mộng dừa. Nếu rễ dài quá thì bà con có thể cắt bớt chỉ để chừa 5 – 10cm.
Trong hố phân đã bón lót đó, bà con đào xuống một hố sâu 40cm, rộng 40cm, rải 0,5kg phân lân xuống dưới rồi đặt cây con thẳng đứng vào hốc.
Khi lấp đất, không để đất lọt vào các bẹ lá dễ khiến cây bị chết. Sau khi lấp đất có thể phủ rơm quanh gốc, làm cọc chống cho cây không bị đổ.
2 – 3 năm đầu tiên cần thực hiện đúng quy trình chăm sóc thì cây dừa xiêm dây mới cho trái sớm, năng suất cao, chất lượng quả tốt.
Vào thời điểm trời nắng nóng, bà con có thể cho nước vào trong mương để tưới tắm, duy trì độ ẩm do cây.
Mùa mưa, không để nước đọng lại trong hốc cây sẽ làm úng rễ, chết cây.
Giống dừa xiêm dây yêu cầu dinh dưỡng cao hơn các giống dừa thông thường, đặc biệt là thời điểm ra trái.
Mỗi năm, chia lượng phân trên thành 2 đợt bón:
Định kỳ mỗi năm bón thêm 20 – 25kg phân chuồng ủ hoai mục + 600g super lân + 7kg tro bếp hoặc 2 – 3kg tro dừa để bón cho 1 cây/năm giúp cây phát triển tốt, cải tạo dinh dưỡng cho đất.
Một số vùng đất cần bón thêm vôi để cải tạo.
Trường hợp dưa xiêm thiếu nước sẽ có những biểu hiện sau: Một số biện pháp chăm sóc khác:
Trồng dừa xiêm dây, bà con không nên tỉa bỏ các tàu lá non sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng của cây.
Giai đoạn kinh doanh, trước khi hoa dừa nở cũng không nên tỉa lá dê làm hỏng hoa cây dừa, buồng quả phát triển kém.
Thường xuyên rửa sạch tán dừa bằng cách chặt bỏ rễ dừa, chà dừa, mo hoa để phần cổ dừa thông thoáng, hấp thụ ánh sáng, hạn chế sâu bệnh gây hại.
Tiến hành làm cỏ định kỳ vào thời điểm bón phân, cuối mùa mưa xung quanh gốc, cách gốc 2m.
“Trồng dừa đừng cho giao lá” do đó bà con cần trồng đúng khoảng cách. Nếu trong vườn trồng quá dày, lá chen chúc, che lấp nhau thì dừa xiêm khó hấp thụ ánh sáng, ít trái, trái nhỏ.
Kiến vương tàn phá thân và rễ cây dừa tơ từ 15 tuổi trở xuống. Chúng tập trung phá hoại vào mùa mưa, đục hang vào thân, củ hoặc chùm lá ngọn.
Để phòng bệnh, bà con nên dọn dẹp vệ sinh vườn dừa, dùng rơm, rạ mục để đóng ở dưới thân để hạn chế kiến vương tấn công.
Đầu mùa mùa dùng thuốc Basudin, Furadan trộn với cát để rải trên nách bẹ lá non hoặc gói thành từng gói treo lên đọt dừa để xua kiến.
Khi phát hiện hang kiến có thể dùng thuốc Azodrin, Basudin liều lượng phù hợp để xịt kiến.
Đuông ăn phá làm bong ruột thân hoặc củ dừa. Cây nào bị đuông ăn phá củ dừa thì rất dễ chết.
Cây dừa bị tấn công thì thân dừa sẽ có những lỗ nhỏ chảy ra một dòng nhựa màu nâu đỏ, mùi khó chịu. Chùm lá chuyển sang màu vàng, héo xụ, khô.
Phương pháp phòng tránh giống như kiến vương.
Cần thường xuyên theo dõi, phát hiện sớm để diệt trừ, sử dụng thuốc như đối với kiến vương.
Sâu nhỏ này sẽ phá hoại hoa đực trên buồng hoa mới nở, giăng tơ thành đường hầm và sống trong đó. Sâu lớn ăn vào hoa cái và các trái non khiến hoa cây dừa bị rung, trai cũng rụng non, giảm năng suất.
Xử lý bằng cách dùng thuốc Azodrin, Methyl parathion, basudin nồng độ 15 – 20cc cho 8 lít nước sạch.
Bệnh này do nấm, thường phát triển vào đầu mùa mưa. Khi bị tấn công, chùm lá đọt sẽ chuyển qua màu vàng sau đó khô ẽu, cắt ngọn thấy 1 phần của củ hủ bị thối, mùi hôi khó chịu.
Cây bị bệnh xâm nhập sẽ chết sau 3 – 5 tháng.
Bà con sử dụng thuốc trị nấm có gốc đồng như vôi 1%, Copper A hoặc Prestan 0,6% để bôi xung quanh.
Cây bị nhiễm bệnh nặng không thể chữa thì đốn bỏ tránh làm lây lan.
Bệnh này khiến năng suất dừa xiêm giảm mạnh. Khi buồng được từ 3 – 6 tháng tuổi sẽ bị nứt, rụng, vết nứt xảy ra ở đầu cuống hoặc chót trái.
Nguyên nhân do thiếu nước, hời tiết khắc nghiệt, đất đai khô, đất quá chặt khó thoát nước, đất cằn thiếu dinh dưỡng hoặc dinh dưỡng không cân bằng.
Bà con bón phân kết hợp xới xáo để đất thoáng, tơi xốp. Tưới đủ nước vào mùa khô, tiêu nước mùa mưa.
Bón thêm 500g SA + 500g super lân văn điển + 1 – 1,5kg KCl + 10 – 15kg phân chuồng ủ hoai mục cho 1 cây/năm.
Bà con có thể rải thêm từ 1 – 2kg muối ăn vào bẹ của tàu lá non. Chia lượng muối ăn này thành 2 lần, mỗi lần cách nhau 6 tháng.
Dưa dây sai trái sớm, từ 2,5 – 3 năm sau khi trồng đã bắt đầu cho thu hoạch.
Từ thời điểm ra hoa đến khi thu quả
Những năm đầu tiên, cây cho khoảng 20 – 30 trái/ quày, càng về sau số lượng này càng tăng. Nếu thực hiện đúng kỹ thuật trồng dừa xiêm dây, năng suất tối đa có thể đạt đến 90 – 100 trái/quày, một năm cho khoảng 15 quày, tuổi thọ từ 20 – 25 năm.