Hiện nay, ở Lục Ngạn, nhãn được trồng tập trung nhiều ở các xã như Quý Sơn, Giáp Sơn, Tân Quang, Tân Lập, Trù Hựu. Giống như nhiều loại trái cây khác ở đây, nhãn Lục Ngạn đang được nhiều thị trường biết đến. Để trồng cây nhãn sinh trưởng, phát triển tốt, có chất lượng, người trồng cần lưu ý một số kỹ thuật sau:
1. Làm đất, đào hố, bón lót
* Làm đất và đào hố:
Làm sạch cỏ dại, đào hố theo kích thước: Rộng 50-60 cm; sâu 50-60cm (vùng đồi)
* Bón lót:
– Phân hữu cơ hoai mục: 20-30 kg/hố
– Super lân: 0,7-1 kg/hố
– Vôi bột: 0,3-0,5 kg/hố
(Nếu không có phân chuồng thì bón thay bằng 5-7 kg phân vi sinh)
2. Thời vụ, mật độ, cách trồng
* Thời vụ:
– Vụ Xuân trồng từ tháng 2 đến tháng 4.
– Vụ Thu Đông trồng từ tháng 8 đến tháng 9.
* Mật độ, khoảng cách:
Vùng đồi trung du, miền núi trồng với khoảng cách 7m x 7m (204 cây/ha) hoặc 7m x 8m (178 cây/ha). Trong điều kiện thâm canh có thể trồng với khoảng cách 5m x 5m (400 cây/ha) hoặc 6m x 5m (300 cây/ha).
* Cách trồng:
Hố thường phải đào trước khi trồng khoảng 1 tháng. Trộn toàn bộ lượng phân ở trên với lớp đất trên mặt, sau đó cho xuống đáy hố, tiếp theo lấp đất thành ụ cao so với mặt hố 15-20cm. Vét một hố nhỏ đặt bầu rồi lấp đất vừa kín bầu và nén chặt. Sau đó cắm cọc chéo chữ X vào cây và buộc để tránh làm lay gốc làm chết cây.
3. Chăm sóc sau khi trồng
* Tưới nước: Sau khi trồng xong cần phải tưới nước ngay. Nếu trời nắng hạn tưới 1 lần/ ngày đến khi cây hồi phục sinh trưởng. Sau đó tùy điều kiện sinh trưởng và thời tiết để tưới.
* Bón phân: Hàng năm cần bón thúc vào các thời điểm tháng 2-3, tháng 6-7, tháng 8-9. Trong đó đợt bón phân tháng 8-9 sử dụng thêm phân hữu cơ.
Lượng bón như sau:
– Phân hữu cơ hoai mục: 5 – 10 kg/cây
– Đạm Urê: 0,3- 0,4 kg/cây/đợt
– Super lân: 0,7-1 kg/cây/đợt
– Kali: 0,3-0,4 kg/cây/đợt
Tùy theo tuổi cây, năng suất quả và loại đất mà lượng phân bón tăng lên cho phù hợp.
* Cách bón:
– Phân chuồng: Cuốc rãnh xung quanh tán cây sâu 20cm, rộng 30cm, bón phân sau đó lấp đất lên, có thể bón kết hợp với đạm, lân và kali.
– Phân đạm, lân và kali: Hòa ra nước tưới hoặc xới nhẹ đất, bón phân và lấp đất lại, có thể chọc lỗ để bón, sau khi bón phải tưới nước ẩm.
4. Cắt tỉa
Chia làm 4 đợt cắt tỉa:
+ Đợt 1: Sau khi thu hoạch tiến hành cắt bỏ toàn bộ những cành trong tán, cành vượt, cành bị sâu bệnh, cành khô, cành tăm, cành sát mặt đất, tạo điều kiện cho cây thông thoáng để hạn chế sâu bệnh và tiêu hao dinh dưỡng.
+ Đợt 2: Khi lộc thu dài 5-7cm, tiến hành tỉa bỏ bớt lộc trên những cành quá nhiều lộc. Mỗi cành giữ lại 2-3 lộc to, khỏe để làm cành mẹ cho vụ sau.
+ Đợt 4: Cuối tháng 5 đến đầu tháng 6, cắt bỏ những cành không đậu quả. Đối với những cây có nhiều quả sẽ cắt bỏ những cành có tỷ lệ đậu quả thấp (< 10 quả/cành) và những cành hè mọc quá dày.
5. Xử lý ra hoa:
+ Biện pháp khoanh cành: Thời điểm khoanh vào tháng cuối tháng 10 đầu tháng 11, dùng cưa hoặc dụng cụ chuyên dụng khoanh 1 lớp tròn trên cành cấp 1 hoặc thân chính vết khoanh mịn, vừa hết phần vỏ chớm đến gỗ. Khi khoanh nên giữ cho cưa vuông góc với cành để tránh làm trầy bật vỏ cây.
+ Cuốc lật đất để làm giảm độ ẩm, khí độc trong đất, làm ải đất và tăng cường lượng oxy cho cây.
6. Chăm sóc cây giai đoạn mang quả
Tùy theo điều kiện thời tiết, nếu trời hanh khô, nhiệt độ thấp thì khi thấy cây ra hoa có thể kết hợp bón phân và tưới nước nhẹ để thúc cho hoa phát triển tốt. Loại phân bón có thể chọn NPK tổng hợp hoặc đạm, lân, kali riêng ( lưu ý giai đoạn này lên lựa chon phân bón có tỷ lệ đạm thấp), rắc đều trên mặt đất dưới tán cây rồi lấp đất mỏng sau đó tưới nước, hòa vào nước tưới cho cây hoặc bổ hốc xung quanh tán dưới gốc cây bón phân sau đó tưới nước ẩm cho cây.
Dọn sạch vườn kết hợp rắc vôi bột để khử các đối tượng nấm bệnh và trung hòa PH trong đất. Đối với những vườn nhãn sai quả cần tỉa bớt quả trên chùm (cắt từ1/5-1/4phía đuôi chùm quả) và số chùm nhỏ trên cây để tạo điều kiện cho các chùm chính phát triển tốt.
Ngoài lượng phân bón vào gốc giai đoạn cây mang quả cần bổ sung thêm các nguyên tố vi lượng, siêu vi lượng như: Fe, Bo, Zn, Ca, chúng tôi phân bón lá. Có thể phun phân bón lá cùng với các đợt phun thuốc sâu, không nên cộng phân bón lá với các loại thuốc bệnh đặc biệt là thuốc gốc đồng.
7. Thu hoạch
Thời điểm thu hoạch: Thu hoạch khi quả đã chín, vỏ quả chuyển màu nâu vàng, vỏ mỏng và nhẵn. Quả mềm, mùi có vị thơm, hạt đen hoàn toàn, độ Brix đạt 19-21% tùy vào từng giống. Thu hoạch quả vào ngày tạnh ráo, bưởi sáng sớm hoặc chiều mát.
Kỹ thuật thu hái: Dùng kéo cắt chùm quả, khi cắt chùm quả không kèm lá./.