Trồng hoa lan cũng tùy theo cỡ, tùy theo giá cả của từng loại lan. Nếu muốn mau ra hoa thì trồng cây đã trưởng thành, trồng vài tháng sẽ ra hoa nhưng giá bán hơi đắt. Trồng hoa lan cấy mô trung đã được vài ba tháng tuổi thì đảm bảo tỷ lệ sống cao. Trồng cây con cấy mô còn trong chai thì lâu ra hoa, nhưng giá rẻ hơn. Có thể mua với số lượng lớn, tùy theo ý thích và khả năng của từng người mà chọn lựa mua.
Trồng hoa lan cấy mô
Mới lập vườn nên trồng một số lan cấy mô, vì giá thành rẻ ở thị trường giá từ 40-100 ngàn một chai khoảng 20-23 cây, tùy theo loại, có thể giá cao hơn hay thấp hơn chút.
+ Chọn giống:
Cây phải rõ nguồn gốc, ngoài chai có nhãn, ghi tên khoa học, ngày tháng cấy mô rõ ràng.
Chọn cây giống trong chai trung bình từ 4-6cm, không nên tham những cây đã quá cao vì những cây này đã quá lứa (cây mô để quá lâu, chất dinh dưỡng trong chai đã hết, cây bị chai, sau này đem ra ngoài sẽ phát triển chậm. chọn chai có bộ rễ trắng mập càng ngắn thì tốt. Nên để chai trong vườn nơi thoáng mát vài ngày rồi mới ra chai.
+ Ra chai:
Lấy nước sạch đổ nhẹ nhàng vào chai, lắc nhẹ rồi trút ra thau nước sạch, lấy mọc sắt, móc từ từ và nhẹ nhàng từng cây một ra thau nước sạch. Dùng tay đỡ và quấy nhẹ nhàng cho rã hết aga dính vào rễ , rải đều cây lan trên một miếng lưới hoặc vỉ hay rổ, phun sương dung dịch Vicarben (1giot/100cc nước) kê lên trên miệng chậu nước để giữ mát cho cây lan (không để nước chạm vào lan), đưa ra vườn để dưới 2 lớp lưới, tưới phun sương ngày 4 lần ( không nên tưới vào buổi trưa từ 11-14 giờ).
Sau ba ngày tưới phun sương B1 với liều lượng 2 giọt/lit nước để kích rễ ra. Ba ngày sau lấy xơ dừa hoặc dớn (đã xử lý ngâm nước phơi khô) xé nhỏ, dài cỡ 4-5cm, nhẹ nhàng đặt cây con vào giữa các miếng xơ dừa xé nhỏ, đặt sao cho cổ rễ cây con cao hơn đỉnh xơ dừa 1-2mm, tránh đọng nước nơi cổ rể làm hư cổ rễ, bó chung quanh gốc, ràng lại vừa phải bằng một thanh dây thun nhỏ sao cho vừa đủ chặt cây con, không quá chặt làm rễ hư, và quá lỏng làm rớt cây con ra, sắp ngay ngắn vào khay, vào vỉ để trồng dần.
Đặt các khay, vỉ cây con vào nơi trồng, nơi trồng phải có độ che sáng cao hơn 10% so với cây trưởng thành. Cây con phải được che mưa 100%, điều này hết sức quan trọng vì cây con còn yếu không chịu được mưa dù trực tiếp hay gián tiếp. nếu trồng cây con mà không che mưa thì tỉ lệ cây chết rất cao, phun thuốc phòng nấm và vi khuẩn ngay lập tức sau khi trồng và định kỳ 3 ngày/lan với nồng độ bằng 50% nồng độ cho cây trưởng thành trong tháng đầu. Dùng B1 phun mỗi ngày với liều lượng = 10% liều dùng cho cây trưởng thành.
Cây con có thể tưới phun sương bằng nước sạch, bằng dung dịch có pha thật loãng thuốc dưỡng cây như B1, Atonic, nước dừa tươi, phân đạm vv… chỉ phun sương khi tưới cây con, tia nước quá lớn có thể làm cho cây bị hư, gãy lá sinh thúi nhũn, tưới đều vừa đủ trên lá và chất trồng, số lần tưới nước trong ngày tùy vào nhiệt độ và sức gió ở nơi trồng. Sau 3 tuần nếu các bạn thấy rễ và cây phát triển mạnh là bạn đã thành công trong giai đoạn này.
Khi thấy cây con ra rễ mới khỏe mạnh, ta bắt đầu phun phân NPK 30-10-10 theo tỷ lệ 1gm/4lit nước cách nhau 3 ngày, nên tưới vào lúc sáng sớm hay chiều mát. Không nên tưới vào ban đêm dễ bị nấm mốc, vẫn giữ B1 trong suôt thời kỳ sinh trưởng.
Ba, bốn tháng sau nên sang qua chậu to hơn, trước khi sang chậu nên tưới nước cho thật đẫm hoặc ngâm vào chậu nước khoảng 10 phút cho rễ cây bong ra, gỡ nhẹ nhẹ đừng cho rễ đứt, sang qua chậu to hơn, rồi bỏ thêm than, dớn hoặc xơ dừa. Nếu là lan đa thân nên trồng về một bên và xoay hướng để cây sẽ nảy thêm chồi non vào giữa chậu, tránh cây lan mọc ra ngoài mép chậu.
Trồng hoa lan bằng cây cỡ trung bình (Mô trung)
Người mới trồng lan nên mua cây cỡ này về trồng, tỷ lệ chết rất ít, nếu chăm bón đúng kỹ thuật. cây sẽ sống 100%. Có vườn chuyên ươm cây lan cấy mô cỡ 3-4 tháng , cao 10cm, có 3-4 tép. Giá cao hơn từ 5-10 ngàn 1 cây, nhưng trồng dễ hơn nhiều, chỉ cần để vào mép chậu xoay hướng cho phát triển vào giữa chậu., rồi bỏ than, dớn, xơ dừa vào. Treo lên giàn lan, nên tưới một lượt thuốc dưỡng cây hoặc thuốc kích thích rễ, đợi ít ngày, khi cây lan ra rễ mạnh mới tưới phân NPK 30-10-10 với tỷ lệ 50% để cây lan sinh trưởng tốt.
Cây lan nảy chồi ra nhiều rễ rât cần nhiều ánh sáng, nhiều gió và nhiều phân, vì vậy cần phải tưới phân định kỳ 3 ngày lần. trồng lan mô trung, ít tốn kém, nhưng thời gian lâu mới ra hoa. Tùy theo loại như Dendrobium (Hoàng Lan), Oncidium (Vũ Nữ), thời gian từ 7 tháng đến 1 năm mới ra hoa. Còn Vanda (Vấn lan), Cattleya (Cát lan) thì phải lâu hơn nhiều, nhưng đến khi ra hoa chưa chắc gì đẹp theo ý muốn, nhiều khi cây lan bị lai tạo giống cũ nên ra hoa bé nhỏ.
Trồng hoa lan trưởng thành đã ra hoa
Khi thấy hoa rồi, màu sắc, kích cỡ của chúng thế nào, khi đem về trồng thì phải ra hoa như thế đấy, khỏi sợ bị nhầm lẫn. Cho nên, nếu trồng ít cây thì nên mua lan đã ra hoa, mặc dù có đắt tí, nhưng đúng theo sở thích của mình. Cây lan có hoa khi bán thì bán luôn cả chậu. Mua đem về tiếp tục trồng, tưới nước, tưới phân, cây sẽ nảy chồi, ra hoa. Nếu trồng đạt thì mỗi giả hành, mỗi tép đều ra hoa mới, đến khi nào cây lan ra quá nhiều giả hành, nhảy ra ngoài chậu thì phải tách chiết, nhân giống ra để trồng thêm.
Các cách trồng hoa lan khác
a. Trồng thành líp ở dưới đất: lấy vỏ dừa miếng : lấy vỏ dừa miếng , đặt lật ngửa lên , xếp ngay hàng thẳng lối than líp, rộng 80cm dài tùy ý, vót nhọn cọc tre cỡ ngón tay, ghim chặt từng miếng vỏ dừa dính sâu vào đất, rồi cột cây phong lan vào cột tre thế nào cho bộ rễ vừa chạm lớp xơ dừa. Cây lan sẽ ra rễ bám vào xơ dừa và sống mạnh. Trồng thành líp như thế này thích hợp với các loại lan cắt cành.
b. Trồng treo: thay vì trồng vào chậu, có thể cột cây lan vào miếng vỏ dừa hoặc một khúc cây khô, treo lơ lửng dưới giàn lan, dưới tán cây trước nhà. Chăm sóc tưới cũng y như trồng trong chậu.
c. Trồng ghép vào trụ: lựa loại cây lâu mục như vú sữa, sao, gõ, đường kính cỡ 15-30cm, dài cỡ 1.5 mét, cắm xuống đất thành hàng, (hoặc đổ bê tông làm chân đế cho tiện việc di chuyển sau này) dưới tán cây to. Chung quanh cây gỗ cột ghép các loại phong lan. Cây lan sẽ ra rễ bám chặt vào thân cây, phat triển rất tốt vì giá thể rất thoáng và rễ lan bò dọc theo thân cây nên hút được nhiều dưỡng chất. Khi nào thấy rễ chĩa thẳng ra ngoài, thì kéo nhẹ cột ốp sát vào thân cây, giúp rễ cây hấp thụ dưỡng chất tốt hơn. Cây sẽ mập mạp và siêng hoa.
d. Trồng ghép vào cây sống: trường hợp trước nhà, ngoài sân vườn, có nhiều cây ăn trái to cao, ta cũng có thể trồng cây phong lan cột ghép vào các nhánh cây giống như ngoài thiên nhiên, cây lan bán vào cây rừng vậy. Nhưng cần chú ý về độ sáng, nắng. Tốt nhất nên cột xoay về hướng đông, hướng mặt trời mọc. Các loại lan trồng ghép vào thân cây là Dendrobium, Vanda, Vũ nữ, và các loại lan rừng khác đều tốt.
Thay chậu và nhân giống
Phong lan trồng trong chậu, dù cẩn thận thế nào đi nữa cũng có một số rễ bị thối. Phong lan phat triển rất nhanh, do đó việc tiến hành thay chậu, nên tiến hành đồng thời với việc nhân giống. Khi quan sát thấy giả hành bắt đầu mọc ra khỏi mép chậu, thì ta nghĩ đến việc thay chậu. Việc thay chậu tốt nhất nên thực hiện vào đầu mùa mưa cây sẽ phát triển mạnh. Tuy nhiên, có thể thay chậu vào bất kỳ thời gian nào trong năm, vẫn đảm bảo cây sống với tỷ lệ cao.
Muốn tách chiết, ta phải xem giò lan được bao nhiều tép, có thể cắt ra được bao nhiêu đơn vị. mỗi đơn vị Phong lan thường có 3-4 giả hành. Trong đó có một hướng có chồi non. Lấy dao bén cắt ra từng đoạn, bôi vào vết cắt một ít vôi ăn trầu, để cho mau lành thẹo, không thối chỗ vết cắt. có thể cột treo để chờ ngày ra rễ hay trồng ngay cũng được. Cột chặt vào cây ti, nhưng đừng vội để giá thể, than , dớn, xơ dừa vào sớm, chừng nào thấy ra rễ mạnh mới để giá thể vào, rễ sẽ bám vào giá thể, hút được nhiều dưỡng chất.
Thông thường giò lan độ 2-3 năm, cây mọc ra đầy chậu (tùy theo loại) rễ đã dầy đặc, phải thay chậu. Nên ngâm chậu lan vào nước 10-15 phút, rễ mềm dễ dàng gỡ ra khỏi thành chậu và giá thể. Phải cắt bỏ các rễ nào hư thối, tỉa bớt rễ nào quá dài chỉ chừa lại 1 đoạn 10cm, rồi mới trồng trở lại, có thể ngâm vào dung dịch thuốc sát trùng, ngừa nấm, pha đúng theo liều lượng hướng dẫn của nhà sản xuất. Sau khi trồng lại thấy rễ ra mạnh mới tưới phân, vì rễ còn non mà tưới phân vào, rễ sẽ bị chùn lại hoặc bị hư rễ mới.
Trên đây là một số cách trồng hoa lan, tùy theo sở thích của từng người mà trồng. nhưng cách trồng vô chậu rồi treo dưới giàn là được nhiều người trồng nhất, vì dễ di chuyển, bán hoặc trao đổi. Tóm lại, hoa phong lan trồng rất dễ , trồng cách nào cũng được, nhưng quan trọng nhất là cách chăm sóc, tưới tiêu, bón phân và phòng trừ sâu bệnh.