Cập nhật nội dung chi tiết về Kỹ Thuật Trồng, Bón Phân, Chăm Sóc Và Chế Biến Bạc Hà mới nhất trên website Vitagrowthheight.com. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu ngoài mong đợi của bạn, chúng tôi sẽ làm việc thường xuyên để cập nhật nội dung mới nhằm giúp bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
1. Giống cây bạc hà
Do cây không thể kết hạt được trong điều kiện Việt Nam, nên phương pháp nhân giống chính áp dụng trong trồng bạc hà là nhân giống vô tính, người ta thường sử dụng thân ngầm để trồng, ngoài ra có thể dùng thân giải bò, thân non đem trồng.
Chọn thân ngầm có màu trắng hoặc xanh nhạt, các đốt ngắn, đường kính đốt lớn (5 mm), chiều dài mỗi đoạn hom 60 – 70 cm, rửa sạch cắt thành từng đoạn ngắn 15 – 20 cm đem trồng.
Trước khi trồng nên xử lý bằng cách ngâm vào dung dịch CuSO4 nồng độ 5 % trong thời gian 15 phút để diệt các loại nấm bệnh rồi mới đem trồng. Nếu trong điều kiện không trồng ngay thì cần bảo vệ nơi râm mát, thời gian bảo quản tối đa là 3 – 5 ngày. Lượng giống cần cho 1 ha 1000 - 1500 kg.
Cây bạc hà châu á (trái) và bạc hà châu âu (phải)
2. Thời vụ và mật độ trồng cây bạc hà
+ Thời vụ
Tùy theo các vùng sinh thái khác nhau mà có thời vụ trồng khác nhau, nhưng bạc hà trồng vào mùa xuân là tốt nhất.
Vùng núi cao do mùa rét kết thúc muộn cho nên thời vụ có thể trồng khoảng từ 25/1- 15/2.
Vùng đồng bằng và vùng khu Bốn cũ nên trồng từ 10/1- 5/2.
Vùng từ Quảng Nam, Đà Nẵng trở vào nên trồng vào cuối tháng 11 và trong tháng
Bố trí thời vụ trồng thích hợp để thu lứa đầu tiên vào các tháng 5,6,7; lứa thứ 2 thu vào tháng 8,9; lứa thứ 3 thu vào các tháng 9,10,11. Riêng miền núi chỉ thu được hai lứa.
Thời vụ trồng các loại bạc hà không khắt khe, nếu chủ động được tưới tiêu thì có thể trồng vào các tháng 8,9 và chú ý phải trồng sớm để bạc hà có thể chịu được rét trong mùa đông.
+ Mật độ lên luống và cách trồng cây bạc hà
– Trồng dày hợp lý để đạt năng suất cao, mật độ thích hợp 25 – 30 vạn cây/ha. Nên trồng theo luống để chủ động trong tưới và thoát nước.
– Lên luống và cách trồng:
Chiều rộng luống 1,5 - 2 m, rãnh sâu 20 cm, chiều dài luống tối đa 30 m. Rạch hàng cách hàng 30 – 35 cm, cây cách cây 10 – 12 cm.
Khi trồng đặt chếch hom 450 để ánh sáng chiếu vào được nhiều và lấp 2/3 hom, nén nhẹ đất.
3. Bón phân và chăm sóc cây bạc hà
Khối lượng chất xanh của bạc hà rất lớn, cho nên cây bạc hà yêu cầu lượng phân lớn và đa dạng về chủng loại phân bón như phân hữu cơ, các loại vô cơ phân đa lượng, trung lượng và vi lượng. Bạc hà là loại cây dễ thích nghi và dễ trồng, một năm cho thu hoạch 3- 4 lứa. Một lứa chưng cất cho từ 20 - 30 kg tinh dầu/ha, là loại cây chiếm đất lâu 10 – 12 tháng/năm cho nên đất trồng bạc hà 2 – 3 năm phải phá đi trồng lại do đó rất cần phân hữu cơ bón lót để cung cấp dinh dưỡng từ từ cho cây trong vài năm. M ột năm bón từ 8 – 10 tấn/ha phân chuồng. Các loại phân khác như đạm làm tăng số lá và kích thước lá, lân có tác dụng tăng cường phát triển bộ rễ và nâng cao chất lượng tinh dầu; bón 150 -200 kg đạm, 300 - 400 kg supelân/ha, phân kali cần phải dựa vào phân tích đất cụ thể của vùng làm căn cứ để bón. Thường thì người ta bón 100 kg K2SO4 cho một ha, nếu bón nhiều kali sẽ làm tăng chất xanh nhưng giảm năng suất về tinh dầu.
Lượng phân đầu tủ tối thiểu cho 1 ha/năm bạc hà
+ Phân hữu cơ hoai mục: 30 tấn
+ Đạm urê: 180 kg
+ Supe lân: 300 kg
+ Kalysunfat: 100 kg
+ Cách bón:
Toàn bộ phân chuồng, phân lân được ủ, bón lót 2/3 và 1/3 lượng phân còn lại bón vào giai đoạn phân cành chia làm 3 lần bón sau các lần cắt.
Phân đạm và kaly chia đều bón thúc cho cây khi cây cao 10 cm, cây phân cành và bắt đầu ra nụ.
Chăm sóc cây bạc hà
– Dặm tỉa thường được tiến hành sau trồng, khi cây mọc chúng ta tiến hành dặm để đảm bảo mật độ. Để đảm bảo mật độ và lượng tinh dầu cho lứa cắt thứ 2 trong năm thì cần tỉa loại bớt các phần thân giải bò và một phần thân bạc hà mọc lan ra mép ngoài luống; mục đích giảm sự tranh chấp dinh dưỡng trong ruộng, để lại từ 40 - 50 cây/1m của hàng cây.
– Tưới nước, làm cỏ, xới xáo vàì các công việc khác. Việc làm cỏ xới xáo kết hợp với bón phân thúc lần 1,2,3. (khi cây cao 10 cm, cây phân cành và bắt đầu ra nụ). Làm cỏ tốn nhiều công nên nông dân nư ớc ta có kinh nghiệm chăn thả ngổng trong ruộng bạc hà để ngỗng ăn cỏ, 1 ha cần chăn thả 2 – 3 con ngỗng.
Ruộng bạc hà luôn cần có ẩm độ đất từ 70 - 75 % để cây sinh trưởng và phát triển nên cần phải tưới nước giữ ẩm. Tuy nhiên do cần giảm hàm lượng nước trong lá và tăng tỷ lệ tinh dầu nên ngư ng tưới nước trước khi thu hoạch 2 tuần.
– Phòng trừ sâu bệnh trên cây bạc hà cũng là một việc làm liên tục và rất cần thiết. Khi cây bị nhiễm sâu bệnh thì phải có những biện pháp tác động kịp thời nhằm đảm bảo sức sinh trưởng phát triển của cây để có phẩm chất tốt.
4. Thu hoạch và chế biến bạc hà
Để có năng suất cao và phẩm chất tinh dầu tốt thì phải thu đúng thời vụ, chưng cất kịp thời, cần chú ý mối quan hệ cân đối giữa nguyên liệu thu hoạch và trang thiết bị cung cấp.
Thu hoạch
Để thu hoạch bạc hà đúng lúc người ta dựa vào các căn cứ sau:
+ Tùy thuộc vào từng giống mà có thời điểm thu hoạch thích hợp, có giống khi hoa nở 50 % thì hàm lượng tinh dầu đạt cao nhất, cũng có những giống hoa nở 70 % thì hàm lượng tinh dầu đạt cao nhất. Hầu hết các giống bạc hà nước ta đang trồng thu hoạch khi hoa nở được 50 %.
+ Tùy thuộc vào điều kiện thời tiết, tuổi cây; nên thu hoạch vào lúc nắng ấm và khô sương. Nếu thu hoạch 3 lần trong năm thì thu hoạch lần 1 trước tiết Mang chủng (6/6), lần 2 vào tiết Xử thử (24/6), lần 3 vào tiết Sương giáng (24/10). Nếu giống có hàm lượng tinh dầu cao nhất khi trên ruộng có 70 % hoa nở thì ta nên thu hoạch vào lúc hoa nở 30 % trên đồng ruộng để khi hoa nở được 70 % thì đã thu hoạch xong.
Chế biến
Sau khi thu hoạch xong nếu chưng cất ngay là tốt nhất, trên thực tế người ta để héo bằng cách rải mỏng ở ngoài đồng ruộng hay trong nhà với mục đích làm giảm hàm lượng nước, thuận tiện cho chưng cất nhưng không để bạc hà héo tối đa quá 3 ngày.
+ Kỹ thuật chưng cất tinh dầu:
Nguyên tắc thường áp dụng là rút tinh dầu từ hơi nước được gọi là phương pháp “cất kéo hơi nước”, khi ở nhiệt độ 350 C thì tinh dầu bốc hơi cùng hơi nư ớc đi qua bộ phận làm lạnh để trở lại thể lỏng, tinh dầu nhẹ sẽ nổi lên trên từ đó chúng ta có thể rút tinh dầu ra khỏi nước.
Các dụng cụ trong lò chưng cất tinh dầu bao gồm: Lò để đun, nồi để chưng cất, nồi được gắn liền với ống thoát hơi nước và tinh dầu, bình sinh hàn, bình chứa sản phẩm ngưng tụ, nguồn nư ớc làm lạnh.
Cách tiến hành trong chưng cất:
Trước hết rửa nồi bằng nước sôi 15 phút, sau đó cho nước sôi vào nồi chứa nguyên liệu, đậy nắp và tăng nhiệt độ cho nước sôi trở lại, tiếp đến cho nguyên liệu và nồi chưng cất, nên nén nguyên liệu thật chặt để hơi nước thoát ra đều, sau đó đậy nắp tiếp tục đun sôi 10 – 15 phút thì thấy nước và tinh dầu bắt đầu chảy ra bình ngưng tụ. Kiểm tra và đảm bảo nhiệt độ luôn < 35 0 C, lượng hỗn hợp nước và tinh dầu chảy trong 1 h đạt 60 lít là tốt, nếu thấp hay cao hơn tốc độ này thì phải điều chỉnh nguồn nhiệt, sau khoảng 2 – 2,5 h (với nguyên liệu bạc hà tươi và 1,5 h với nguy ên liệu bạc hà để héo) thì kết thúc một mẻ chư ng cất tinh dầu, đồng thời lúc này nư ớc trong nồi chưng cất đạt 100 0 C.
Khi thấy nước chảy ra ít tinh dầu thì ngừng cất, đổ bã đi, cho nước sôi vào nồi và tiếp tục các quá trình chưng cất một nồi khác.
Hỗn hợp thu được để lắng đọng thành 2 lớp, tách tinh dầu ra, tinh dầu lúc này có màu tối, mùi vị khó chịu do đó chúng ta cần xử lý để làm sạch tinh dầu. Khi thấy hỗn hợp đục, màu tối chúng ta dùng axit Tartric đậm đặc hay muối Tartrat, đổ dung dịch này từ từ vào tinh dầu sau đó lắc mạnh cho đến khi màu tối không còn nữa thì ngừng lại Sau đó để lắng đọng thành 2 lớp hút tinh dầu trong ra. Trong trường hợp có mùi khét và có màu tối thì dùng than hoạt tính cho vào tinh dầu với tỷ chất than này 5 %, lắc, lọc sẽ được màu và hương vị trở lại bình thường.
Bảo quản tinh dầu:
Tinh dầu dễ bị phân huỷ trong nhiệt độ cao và ánh sáng trực xạ, nên tinh dầu sau khi chưng cất và làm sạch phải bảo quản ở nơi thoáng mát, tránh ánh sáng, đựng tinh dầu trong bình thuỷ tinh có màu, thùng tráng men, thùng kẽm.
Kết tinh và tách Menthol: Muốn chiết xuất được tinh dầu nghĩa là chúng ta phải định lượng được Menthol và Menthola, định lượng Menthol thuỷ phân và tự do trong tinh dầu. Kết tinh và tách Methol tinh thể ra khỏi tinh dầu được tiến hành theo các bước:
Bước 1: Đưa tinh dầu làm lạnh từ từ ở nhiệt độ từ 13 – 14oC, khi thấy một phần Methol dưới đáy, lọc kết tinh ra và phần tinh dầu còn lại tiếp tục ở bước tiếp theo.
Bước 2: Hạ thấp nhiệt độ xuống 10o C trong khoảng thời gian từ 1 – 3 ngày một phần Methol sẽ lọc được kết tinh.
Bước 3: Đưa tinh dầu còn lại của bước 2 vào nhiệt độ 3 - 5o C, sau 1 – 3 ngày chúng sẽ kết tinh hết.
Tinh thể Methol bước 1 có kích thước lớn hơn tinh thể bước 2 và tinh thể bước 2 cũng lớn hơn tinh thể bước 3 ngưng tụ. Tinh thể thu được ở các bước sẽ phải rửa sạch để loại bỏ tinh dầu bám vào, có thể dùng máy ly tâm loại 1200 vòng/phút để loại dầu, nước ra khỏi tinh thể, hoặc có thể rửa tinh dầu methol bằng xà phòng 0,25 %, sau đó đem rửa nước lạnh, cuối cùng làm khô tinh thể methol ở nhiệt độ 25 - 26oC trong thời gian 40h. Tỷ lệ Methol thu được tuỳ thuộc vào tỷ lệ của chúng có trong tinh dầu.
ThS. Vũ Tuấn Minh
Nguồn: Bài giảng cây dược liệu – Đại học nông lâm Huế
Kỹ Thuật Trồng Và Chăm Sóc Cây Bạc Hà Tại Nhà
Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây bạc hà tại nhà Tin khoa học hữu ích.
Bạc hà là một loại cây thảo mộc rất dễ chăm sóc, có hương thơm dễ chịu và thường được chiết xuất để làm tinh dầu. Ngoài ra, đây cũng là loại cây rất tốt cho sức khỏe, có công dụng làm đẹp, giảm cân, tăng cường hệ thống miễn dịch, trị ho, cảm mạo, nhức đầu…
1. Chuẩn bị dụng cụ trồng, đất trồng và giống
Dụng cụ trồng
Bạn có thể tận dụng bao xi măng, chậu, khay, thùng xốp có sẵn trong nhà hoặc mảnh đất trống trong vườn để trồng cây bạc hà. Lưu ý: Dưới đáy khay đục lỗ để thoát nước.
Bạc hà có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau như đất thịt, đất cát, đất xám… Tuy nhiên, cây sẽ phát triển tốt nếu không bị nhiễm phèn hoặc mặn, thoát nước tốt.
Bạn có thể mua đất sẵn hoặc tiến hành trộn đất với phân bò hoai mục, phân gà, phân trùn quế, vỏ trấu, xơ dừa, than bùn, mùn hữu cơ… Nên bón lót với vôi rồi phơi ải từ 7 – 10 ngày trước trồng để xử lý các mầm bệnh có trong đất.
Hiện nay, trên thị trường có nhiều giống cây bạc hà như bạc hà Pháp, bạc hà chanh, bạc hà Âu… Bạn có thể chọn giống tùy thuộc vào sở thích và điều kiện.
Bạc hà thường được trồng bằng thân hoặc cành. Cành và thân được cắt thành từng đoạn dài từ 10 – 15 cm, phải có từ 3 – 4 mắt.
Đất sau khi làm kỹ, lên luống và bón phân lót, rạch từng hàng cách nhau 20cm, sâu 10cm.
Đặt nghiêng đoạn hom xuống rãnh cách nhau 20cm, lấp đất kín 2/3 hom, nén nhẹ để hom tiếp xúc với độ ẩm của đất thuận lợi chp nảy mầm.
Sau khi trồng, hàng ngày tưới ẩm theo hàng. Sau 5 – 7 ngày đoạn thân mọc thành cây lên khỏi mặt đất.
Khi trồng bạc hà được khoảng 15 – 20 ngày, tiến hành bón lót bằng phân hữu cơ, phân dê, phân bò, phân trùn quế… Cứ khoảng 20 – 30 bón 1 lần cho cây.
Ở giai đoạn cây chưa bò lan ra thì dùng cuốc xới phá váng đất. Nhưng sau khi cây bò rộng ra và thân rễ đã phát triển mạnh thì nhổ cỏ bằng tay và xáo xới ở chỗ đất hở và má luống.
Bạc hà gặp hạn thì khô cằn, nếu thiếu nước nghiêm trọng thì lá sẽ rụng trụi. Vậy cần phải tưới nước kịp thời. Mùa Hè đất quá khô thì nên tưới nước qua các rãnh để ngấm sâu vào thân rễ, hoặc bơm tháo nước vào qua một đêm, hôm sau tháo kiệt. Ngoài ra thường xuyên nhổ cỏ sạch sẽ, ngắt bỏ thu gom các lá gốc già úa.
Nếu gặp mưa to cần tháo nước nhanh chóng cho khỏi thối lá.
Sau khi trồng khoảng 4 – 5 tháng, khi thấy khối lượng thân lá cao nhất, hoa nở rộ thì thu hoạch. Sau khoảng 2 tháng thân cành phát triển mạnh, có thể thu hoạch được lần thứ 2; lần thứ 3 thường thu hoạch sau đấy 3 tháng.
Chọn ngày nắng ráo, vào buổi sáng lúc đã ráo sương, dùng dao sắc cắt phần thân cành có lá, để từng nắm nhỏ nơi râm mát.
#Kỹ #thuật #trồng #và #chăm #sóc #cây #bạc #hà #tại #nhà.
Hướng Dẫn Trồng Và Chăm Sóc Bạc Hà
Bước 2: Chuẩn bị
– Vật dụng trồng cây: là các loại khay, thùng xốp, chậu nhỏ có rãnh thoát nước tốt.
– Đất trồng cây bạc hà có thể là đất thịt nhẹ pha cát, đất mùn, đất đỏ… Đất phải đảm bảo tơi xốp, thoát nước tốt với độ pH trung tính. Hoặc bạn có thể sử dụng đất sạch đóng bao như đất tribat, sông gianh hoặc đất sạch nén viên để hạn chế sâu bệnh và đảm bảo về độ tơi xốp của đất.
– Phân bón: sử dụng lượng phân bón phù hợp cho từng diện tích trồng bao gồm các loại như phân lân, phân đạm, phân chuồng đã ủ hoai mục, phân kali clorua trong tất cả quá trình chăm sóc bao gồm bón lót và bón thúc.
– Thuốc trừ sâu: sử dụng các loại như thuốc sinh học. Trừ rệp hại: dùng thuốc hòa nước tưới.
Bước 3: Gieo hạt
– Cho đất sạch vào khay hoặc thùng xốp dày khoảng 7-10 cm.
– Gieo hạt đều vào khay. Hạt bạc hà rất nhỏ vì vậy khi gieo không phủ đất, không cần ngâm hạt giống.
– Hàng ngày tưới nước bằng bình xịt phun sương 2 lần vào sáng và chiều mát.
Bước 4: Chăm sóc
– Nếu đất khô cần tưới cho đủ ẩm, bạn cần lưu ý không tưới quá nhiều nước để tránh việc úng cây và sâu bệnh phát triển. Sau các đợt thu hoạch kết hợp bón phân thúc để cây nảy chồi nhanh và đều.
– Trong cả vụ xới đất vun gốc vài lần cho đất tơi xốp và hạn chế cỏ. Ngoài ra thường xuyên nhổ cỏ sạch sẽ, ngắt bỏ thu gom các lá gốc già úa.
Bước 5: Phòng trừ sâu bệnh
– Cây bạc hà thường gặp bọ trĩ, rầy và rệp, hay những đợt lá xoăn, đọt chùn lại làm cây kém phát triển. Với các trường hợp này có thể dùng Vibamec, Vertimec, Vimeem, GC-Mite, Dibonin, Confidor…
– Cây cũng sẽ bị nấm nếu môi trường ẩm thấp. Vì vậy nên vệ sinh đất, bón vôi trước khi gieo trồng. Nếu phát hiện cây bị nấm nên nhổ bỏ tránh tình trạng lây lan sang cây khác.
Bước 6: Thu hoạch
– Làm rau gia vị: thường sau khi trồng khoảng 1 tháng là có thể thu hoạch. Sau đó trung bình 15 ngày thu hoạch một lần. Khi thu hoạch cắt đoạn thân phía trên để lại gốc dài khoảng 10–15 cm, tưới phân thúc cho cây tái sinh mạnh.
– Để chưng cất tinh dầu: Chưng cất tinh dầu thì nên để cây già khoảng 3–4 tháng thì thu hoạch lứa đầu. Trung bình sau 2 tháng thì thu một lứa. Sau mỗi lần cắt thì bón thúc, xới đất làm cỏ và vun gốc.
Quy Trình Kỹ Thuật Trồng Cây Bạc Hà
Mô tả cây: Cỏ thân mềm hình vuông, mọc đứng hay mọc bò. Khi phân cành có thể cao khong 30-80 cm. Lá mọc đối, mép khía răng, hoa nhỏ màu trắng hoặc tím hồng mọc ở kẽ lá (Bạc hà Âu thì hoa mọc đầu cành). Toàn cây có lông và có tinh dầu thơm
Bạc hà có nhiều loại:
– Bạc hà Âu (mentha piperita L.) di thực của Nga, Đức; sản lượng kém hơn bạc hà Nam, nhưng mùi vị thơm mát.
– Bạc hà Nam thường mọc hang ở nhiều nơi, chỗ ẩm ướt, và mọc thành vùng tập trung ở Sơn La, Lai Châu, Vĩnh Phú (Tam Đảo), Lào Cai và thường trồng ở vườn nhà từng khóm với các thứ rau thơm.
– Gần đây ta đã nhập một loại Bạc hà Nhật Bản cũng thuộc loại Mentha arvensis L. có sản lượng tinh dầu và menthol khá cao. Các vùng sản xuất hiện nay chủ yếu là loại Bạc hà này. Bạc hà là loại cỏ sống lâu năm, mùa đông cây lụi đi nhưng sang xuân lại đâm mầm, mọc lại. Tuy vậy, muốn có sản lượng cao thì cần trồng lại hàng năm, thu hoạch trước mùa nước.
Đất trồng
Bạc hà ưa đất nhiều màu, ẩm nhưng thoát nước: khô thì rụng lá, úng thì thối lá, chỗ trũng lá phủ kín ẩm quá thì sinh nấm bệnh.
– Ở rừng tốt nhất là đất mới khai phá, có nhiều mùn và độ ẩm cao. Đất rừng sườn đồi nên san luống có bờ theo bậc thang không dốc quá 15-20oC, tránh mưa trôi phân và xói đất.
– Ở đồng bằng cần luân canh, trồng vào đất mới ở chân ruộng vụ trước trồng đậu hay trồng lúa. ở ruộng lúa thì dọn rạ đến đâu, cày ngay đến đấy, phơi ải nhằm diệt cỏ dại và trứng sâu. Sau vài ngày, bừa, vơ sạch cỏ. Nếu đất khô thì cày vỡ rồi bừa luôn để giữ ẩm. Lần sau thì cày bừa rồi lên luống ngay, để phòng mưa ướt đất. Đất cần đập nhỏ, mặt luống phải phẳng để dễ thoát nước. Trường hợp chân ruộng thấp thì phải lên luống cao 10-15 cm, rộng 0,9-1 m, rãnh luống rộng 20 cm. Thời vụ trồng Bạc hà tốt nhất là tháng 2-3.
Trồng Bạc hà với quy mô lớn đòi hỏi mấy điều kiện sau đây:
1. Cần gần nguồn nước tưới, xa mương phải đào giếng.
2. Cần có tổ chức cất tinh dầu ở liền, tránh vận chuyển cồng kềnh và hư hỏng nguyên liệu.
3. Cần chuẩn bị phân bón đầy đủ, với cách thức chăm bón thích hợp.
Phân bón:
Lượng phân cần thiết cho một hecta như sau:
15-20 tấn phân chuồng hay 5-7 tấn phân bắc, phân phải được ủ hoai mục, nhất thiết không được dùng phân tươi, vì phân tươi toả nhiệt làm chết cây. 2/3 phân chuồng hoai mục trộn với phân lân dùng để bón lót, còn 1/3 cần ủ thêm cho thật hoai để sau khi thu hoạch lần thứ nhất sẽ bón thêm.
– Phân hoá học chỉ cần ít:
– 200-300 kg supe phosphat trộn với phân chuồng để bón lót và bón thúc.
– 200-250 kg phân amon sunfat dùng để tưới thúc. Sau mỗi lứa cắt tưới thúc 2-3 lần. Mỗi lần 15-20 kg/ha pha loãng tưới, tiếp sau tưới nước lã để rửa đạm cho khỏi táp lá.
– 150kg kali sunfat chia theo tỉ lệ như trên hoà cùng phân đạm tưới thúc.
Gieo trồng:
Sau khi làm đất nhỏ thành luống và bón lót phân như đã nói trên, rạch hàng ngang luống sâu 8-10cm, hàng cách nhau độ 25-30cm, để trồng. Có thể trồng bằng cành để nguyên không cắt thì rải đều theo rãnh, lấp đất để ngọn thò độ 3 cm và ấn chặt gốc, tưới nước. Hoặc dùng thân rễ cắt thành đoạn 8-10cm, đặt vào rãnh nối đuôi nhau, lấp đất ấn chặt, tưới ngay nước để chóng bén rễ.
Làm cỏ và tưới nước:
Ở giai đoạn cây chưa bò lan ra thì dùng cuốc xới phá váng đất. Nhưng sau khi cây bò rộng ra và thân rễ đã phát triển mạnh thì nhổ cỏ bằng tay và xáo xới ở chỗ đất hở và má luống.
Bạc hà gặp hạn thì khô cằn, nếu thiếu nước nghiêm trọng thì lá sẽ rụng trụi. Vậy cần phải tưới nước kịp thời. Mùa hè đất quá khô thì nên tưới nước qua các rãnh để ngấm sâu vào thân rễ, hoặc bơm tháo nước vào ruộng qua một đêm, hôm sau tháo kiệt.
Nếu gặp mưa to cần tháo nước nhanh chóng cho khỏi thối lá.
Trừ sâu bệnh:
Cần chú ý phòng bệnh và trừ sâu cho cây:
– Khi cây phân cành nhiều, lá che kín đất, thiếu ánh sáng, ở chỗ trũng độ ẩm chênh lệch nhiều với độ ẩm không khí là cơ hội để bệnh gỉ sắt lan nhanh. Dùng dung dịch Boocđô hoặc hợp tễ Diêm sinh với Vôi phun định kỳ 7 ngày 1 lần để hạn chế bệnh.
– Bệnh thối lá dễ phát hiện. Hễ thấy một đám nhỏ bị nhũn tựa như bị đổ nước nóng vào, thì cũng phòng trừ như trên, hoặc nặng thì nhổ đám cây bị bệnh và rắc vôi bột vào.
– Vào tháng 1-2-3, để phòng sâu xám cắn ngang cây khi mầm lá mới mọc: dùng thuốc trừ sâu trộn với đất bột và cỏ non rắc lên trên mặt luống vào chiều tối để đêm sâu ra ăn sẽ chết. Sâu ít thì bắt bằng tay.
– Có loại sâu khoang ăn lá rất hại. Cần xử lý kịp thời, dùng thuốc trừ sâu pha loãng phun vào buổi chiều mát, phun liên tục, cách nhau 3 ngày, vài lần thì hết sâu.
Thu hái và nhân giống:
Sau khi trồng khoảng 4-5 tháng, khi thấy khối lượng thân lá cao nhất, hoa nở rộ, thường vào tháng 5-6 thì thu hái lần đầu. Cắt phần thân cành có mang lá là chính, phần còn lại phải cắt bỏ đi để cho mặt luống bằng phẳng, sạch cỏ. Bừa qua để xới sơ đất và vơ sạch cỏ. Bấy giờ lấy số phân còn lại 1/3 đánh tơi rải đều trên mặt luống, hót đất phủ lên, rồi tưới nước để cây tái sinh.
Sau khoảng 2 tháng thân cành phát triển mạnh, có thể thu hoạch được lần thứ 2; lần thứ 3 thường thu hoạch sau đấy 3 tháng, kỳ này sản lượng giảm sút.
Nếu ruộng quá cao không ngập nước thì chăm sóc cho cây sống qua mùa đông. Sang màu xuân nhờ có mưa phùn, cây ra nhiều mầm non, đánh đem trồng nơi khác. Nếu trường hợp ở chân ruộng trũng, mùa mưa hay bị ngập thì cuốc cây lên chuyển trồng tạm sang ruộng khác để lấy giống trồng năm sau. Đây là cách để giống.
Cách thu hái Bạc hà rất đơn giản: chọn ngày nắng ráo, vào buổi sáng lúc đã ráo sương, dùng liềm cắt phần thân cành có lá, để từng nắm nhỏ nơi râm mát qua một ngày cho héo bớt, đến chiều thu dọn vào nơi chứa. Cắt đến đâu thì cất tinh dầu đến đó. Khi vận chuyển cần tránh làm lá nhàu nát, hao hụt mất tinh dầu. Nếu chưa cất kịp không nên để đống to, phơi rải san ra hóng nơi thoáng gió.
Cây Bạc hà rất dễ thối mốc, trường hợp thiếu điều kiện cất tinh dầu kịp thời phải phơi khô trong râm để cất tinh dầu sau, hoặc dùng vào thuốc thang.
Trung bình mỗi hecta có thể thu được 15-20 tấn lá tươi và cất được 70-100 lít tinh dầu. Nhu cầu tinh dầu Bạc hà rất lớn: làm thuốc, làm dầu xoa, chế dầu cù là, cao sao vàng, thuốc đánh răng, kẹo ngậm ho…
Cất tinh dầu:
Sau khi trồng khoảng 4-5 tháng, đến lúc thấy trên ruộng Bạc hà hoa đã nở 100% số cây và trong mỗi cây hoa nở 70% trên cụm hoa, định lượng tinh dầu lúc đó khoảng 5/1000 là có thể thu hoạch được. Cắt thân phần có mang lá đem về xưởng cất tinh dầu, xếp rải ra trên nền nhà, không xếp đống. Cắt từ lúc 9 giờ sáng đến 15 giờ chiều là thời gian Bạc hà có tinh dầu cao nhất, không nên cắt sớm quá và cũng không nên cắt vào lúc chiều tối, vì lúc này có sương xuống làm giảm hàm lượng tinh dầu.
Cất tinh dầu Bạc hà dùng lối kéo bằng hơi nước, nguyên liệu xếp ở chõ đặt trên nồi nước đáy, mà không nên dùng kiểu nồi luộc trực tiếp, làm giảm hiệu suất và phẩm chất tinh dầu.
Về cách cất, đợi lúc sôi nước mới cho Bạc hà vào lèn chặt nồi chõ, đậy kín, thúc lửa to 15-20 phút, sau dầu bắt đầu chảy ra từ ống ruột gà. Hứng dầu bằng bình phân ly (séparator) sẽ được tinh dầu. Ngoài tinh dầu, bình phân ly còn cho nước cất (gọi là nước thơm). Nước này còn chứa một lượng tinh dầu tan trong nước không nên bỏ đi. Có thể lại dùng nước này cho ngay vào nồi để cất mẻ sau cùng với lá mới, hoặc dùng để chế biến nước súc miệng hoặc làm nước sirô Bạc hà giải khát cũng tốt.
Công dụng:
Bạc hà vị cay tính mát, vào Phế Can, có tác dụng tán phong nhiệt, làm ta mồ hôi, giải cảm sốt nhức đầu và nôn mửa không tiêu. Liều dùng như sau:
– Tinh dầu dùng giải cảm sốt nóng không có mồ hôi, mỗi lần uống 8-15 giọt với nước nóng; dùng chữa nôn mửa, không tiêu, mỗi lần uống 4-8 giọt chiêu với nước nguội. Rót tinh dầu vào chén hay thìa nước, chiêu vào họng rồi uống tiếp nước tráng miệng.
– Lá tươi hay khô (bằng nhau) mỗi lần hay mỗi thang thuốc dùng 8-15g.
– Chữa các chứng cảm sốt nóng (không gai rét) nhức đầu, mắt đau sưng đỏ, nôn oẹ, hoặc trẻ sốt nóng, lên sởi lúc mới bắt đầu mọc, dùng Bạc hà và Sắn dây, mỗi vị 10-15g, đổ 1/3 lít nước, bịt kín ấm, đun sôi vài dạo bắc ấm xuống để xông, rồi rót một chén uống. Sau sắc uống thêm 1-2 nước. Nếu cảm có mồ hôi thì không xông và uống thuốc nguội.
– Chữa dị ứng mề đay, dùng lá Bạc hà tươi vò xát đỡ ngứa.
Bạn đang đọc nội dung bài viết Kỹ Thuật Trồng, Bón Phân, Chăm Sóc Và Chế Biến Bạc Hà trên website Vitagrowthheight.com. Hy vọng một phần nào đó những thông tin mà chúng tôi đã cung cấp là rất hữu ích với bạn. Nếu nội dung bài viết hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!